W poprzednim poście naszej serii o analizie finansowej wytłumaczyliśmy komu jest ona potrzebna. Dowiedziałeś się również, że do dogłębnej analizy finansowej niekoniecznie potrzebny jest Ci analityk. W tym poście zagłębiamy się w różne rodzaje analizy finansowej, abyś wiedział od czego zacząć, jeśli odważysz się przeprowadzić ją samodzielnie.
Niestety, dzielenie różnych rodzajów analizy finansowej nie jest taką prostą sprawą, ponieważ dzieli się analizy ze względu na ich zastosowanie, zakres dostępnych danych oraz ich szczegółowość. Warto dowiedzieć się która analiza jest tak naprawdę do czego. Nie będziesz przecież próbował wykręcać prostej śruby wkrętakiem krzyżakowym!
Podział rodzajów analizy finansowej
Zacznijmy więc od rozpisania podziału różńych rodzajów analizy finansowej. Najczęściej stosuje się podział oparty na metodologii poszczególnych analiz, która dzieli je na:
- analizę wstępną
- analizę wskaźnikową
- analizę mierników syntetycznych (więcej o tym rodzaju analizy w kolejnym poście!)
Do tego dochodzi podział ze względu na szczegółowość przeprowadzanych badań:
- analiza ogólna – pozwala zobaczyć poszczególne współzależności zjawisk finansowych
- analiza szczegółowa – pozwala ocenić stan badanych zjawisk i ich przyczyny
oraz podział ze względu na czas wykonywania:
- analiza wstępna – Ocenę efektywność i zasadność prowadzonej działalności.
- analiza bieżąca (operatywna) – Wykrywa odchylenia od założonych zadań oraz ich korygowanie
- analiza następcza – ocenia sytuację i rezultaty działalności przedsiębiorstwa w przeszłości.
Analiza wstępna sprawozdań finansowych
Wstępna analiza, jak łatwo się domyślić, ma za zadanie dostarczyć nam podstawowych informacji dotyczących struktury i dynamiki finansowej przedsiębiorstwa. Na jej całokształt składają się dwie mniejsze analizy – pionowa i pozioma.
Analiza pionowa, nazywana także analizą struktury pozwala sprawdzić to, jaki był udział poszczególnych składników bilansu w sumie bilansowej. Mówiąc po ludzku, sprawdzamy za jej pomocą to, jaki udział wszystkich aktywów stanowiły aktywa trwałe, a jaki obrotowe. To samo dotyczy pasywów i tego, jaki udział w nich stanowi kapitał własny, a jaki zobowiązania i rezerwy na zobowiązania.
Dalej, analogicznie ustalamy udział poszczególnych źródeł przychodu i kosztów w całości. To daje nam kompletny obraz struktury finansów naszego przedsiębiorstwa.
A czym jest analiza pozioma? Jej zadaniem jest sprawdzenie tego, jak na przestrzeni badanego okresu zmieniały się wartości poszczególnych pozycji. Całość wyliczana jest przy pomocy mierników łańcuchowych Wt = (Xt – Xt – 1 / Xt-1) x 100%, gdzie: Wt – wskaźnik dynamiki; Xt – wartość pozycji sprawozdawczej w roku bieżącym; Xt-1 – wartość pozycji sprawozdawczej w roku ubiegłym. Przykładowo, jeżeli w wyniku tego działania otrzymamy 112,2% wartości wyjściowej danej pozycji, oznacza to, że w badanym okresie zyskała ona na wartości 12,2%. Banalne nieprawdaż?
Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych
Jest to szczegółowe rozwinięcie analizy wstępnej. Przy pomocy analizy wskaźnikowej sprawdzamy cztery podstawowe obszary sytuacji finansowej danego przedsiębiorstwa:
Rentowność
Analizując rentowność przedsiębiorstwa otrzymujemy przede wszystkim informacje o jego zyskowności. Do określenia rentowności wykorzystuje się z reguły rentowność sprzedaży, aktywów oraz kapitału własnego. Całość dotyczącą sprzedaży wylicza się na podstawie danych pochodzących wyłącznie z rachunku zysków i strat.
Chcąc np. obliczyć wskaźnik rentowności aktywów na sprzedaży, posiadane dane podstawiamy pod prosty wzór: (Zysk netto ze sprzedaży / aktywa razem) x 100.
W ten sposób dowiemy się, że np. nasza rentowność sprzedaży netto wynosi 21%, oznacza to, że każda złotówka przychodu generuje 21 groszy zysku.
Obliczenia rentowności aktywów korzystają z większego zakresu danych obejmujących pełen bilans oraz rachunek zysku i strat.
Płynność
Płynność to zdecydowanie jeden z najważniejszych czynników badanych podczas analizy wskaźnikowej. Określa ona zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań. W ramach tego wskaźnika możemy wyróżnić płynność bieżącą, wskaźnik płynności przyspieszonej oraz wskaźnik środków pieniężnych. Do każdego z nich przypisuje się idealny stosunek pomiędzy aktywami a zobowiązaniami. Im bliżej tego wyniku się znajdujemy, tym lepiej.
Aktywa to oczywiście majątek przedsiębiorstwa czyli pieniądze, maszyny, licencje itd., a zobowiązania to obowiązki wykonania świadczenia wynikające z działań z przeszłości, czyli krótko mówiąc – kasa do zapłacenia np. kredyt bankowy.
Warto pamiętać, że wysoki wskaźnik płynności (suma aktywów obrotowych większa od sumy zobowiązań) nie jest zawsze dobry, a jego przerost może oznaczać nieefektywność w zarządzaniu aktywami obrotowymi. Z drugiej strony, jest to lepsza sytuacja niż ta, w której osiągamy niski wskaźnik płynności, bo to daje sygnał o możliwych problemach z terminową spłatą bieżących zobowiązań.
Rotacja należności
Rotacja należności określa terminowość spłaty bieżących zobowiązań. Wskaźnik rotacji należności pokazuje, ile średnio dni (w skali roku) jednostka musiała czekać na spłatę swoich należności, a wskaźnik rotacji zobowiązań, ile średnio jednostka zwlekała ze spłatą zobowiązań.
Przykładowo wskaźnik rotacji należności w dniach obliczamy przy pomocy wzoru: Wrnd = (Ssn / Sn) x 360, gdzie Sn to sprzedaż netto, a Ssn przeciętne należności.
Zadłużenie
Ostatni z podstawowych wskaźników obliczanych podczas analizy finansowej przedsiębiorstwa. Przy jego pomocy jesteśmy w stanie sprawdzić jaką część finansowania aktywów jednostki stanowi udział kapitału obcego. Im większy, tym bardziej zadłużona jest firma. Kapitał obcy to przecież długi przedsiębiorstwa w postaci np. pieniędzy wyłożonych przez inwestora, czy pochodzących z kredytu.
Subskrybuj darmowy newsletter – nie przegap cotygodniowych wskazówek dla przedsiębiorców!
Dlaczego warto zawsze mieć oko na wskaźniki finansowe swojej firmy
Uff, jeżeli dotrwałeś tak daleko, a było to Twoje pierwsze spotkanie z istotą analizy finansowej przedsiębiorstwa to pewnie jesteś przerażony. Wcale się Tobie nie dziwię, bo zagadnień, które składają się na tego typu analizę jest naprawdę ogrom, a to o czym wspomniałem wyżej jest tylko zalążkiem całości. Nie ulega wątpliwości, że nie łatwo jest za tym wszystkim nadążyć, ale dla dobra przedsiębiorstwa trzeba próbować.
Nie chodzi tu nawet o korzyści płynące ze sprawdzania regularnie poszczególnych wskaźników, ale także o to, czym grozi ich zaniedbanie. Bardzo duży odsetek firm bankrutuje przez złe decyzje, których można by było uniknąć, uwzględniając wcześniej sygnały, których poszczególne wskaźniki dostarczają. Dzięki nim znamy trendy badanych zjawisk, które zaalarmują nas, gdy zacznie dziać się coś niedobrego.
Warto jednak pamiętać, by nie opierać się wyłącznie na danych pozyskanych z analizy pojedynczych wskaźników, ponieważ nie uwzględniając całości dostępnych informacji możemy wykreować niepełny, fałszywy obraz aktualnej sytuacji.
To trochę tak, jakby wypłynąć na morze łódką i cieszyć się, że jest dobrze, bo nie pada, nie wiedząc o tym, że łódka nabiera wody przez dziurawe dno.
Przepis na sukces w prowadzeniu przedsiębiorstwa? Pilnuj wszystkich wskaźników tak, aby wiedzieć gdzie wprowadzić ewentualne korekty. Dzięki temu nie obudzisz się z ręką w nocniku, a Twoje przedsiębiorstwo będzie przygotowane na to, co przyniesie przyszłość.
Aby jakkolwiek zareagować na zmianę, trzeba mieć jej świadomość, bez aktualnej analizy sytuacji nie widzisz nic, a jak wiadomo – niewiedza w biznesie jest najgorsza!
