Analiza rentowności, wskaźnik rentowności kapitału własnego, interpretacja ROA — takie pojęcia często wywołują przerażenie na twarzach przedsiębiorców. Dziś w zrozumiały i przejrzysty sposób omówimy kluczowe pojęcia stosowane w celu określenia opłacalności przedsiębiorstwa.
Aby firma funkcjonowała z sukcesem, zwiększała swoją wartość i zapewniała dochody właścicielom, prowadzona przez nią działalność powinna być opłacalna. Zyski powinny więc przewyższać koszty. Relacja pomiędzy osiąganymi przez firmę przychodami a ponoszonymi kosztami to właśnie rentowność. Podstawowym miernikiem, który pozwala określić opłacalność przedsiębiorstwa w określonym czasie, jest analiza rentowności.
Co to jest analiza rentowności?
Analiza rentowności to kluczowy element procesu analizy finansowej firmy. Wyniki analizy rentowności określają stopień, w jakim firma jest w stanie wygenerować zysk poprzez swoje aktywa lub kapitał własny. Tworzenie analizy rentowności odbywa się przy pomocy wskaźników (omówimy je w kolejnych akapitach). Jeśli wybierzesz jedynie kilka, analiza będzie prostsza i bardziej zrozumiała. W przypadku większej liczby wskaźników będzie zdecydowanie bardziej zaawansowane, ale również bardziej skomplikowana, a czasem mniej czytelna.
Po co wykonywać analizę rentowności?
Dzięki analizie rentowności firmy będziesz mógł skuteczniej i efektywniej zarządzać przedsiębiorstwem. Stworzysz spójną strategię rozwoju, określisz optymalne kierunki działań i zwiększysz zyski. Dowiesz się także, kiedy firma zacznie przynosić zyski, kiedy spłaci kredyty i jakie inwestycje zapewnią jej wymierne korzyści finansowe.
Wysoka rentowność przełoży się na wzrost wartości firmy. A ta jest jedną z najważniejszych korzyści, jakie możesz osiągnąć, prowadząc własny biznes.
Analiza rentowności firmy — dla kogo?
Analizę rentowności przeprowadzają nie tylko podmioty o rozwiniętej strukturze: spółki z o.o., spółki jawne, spółki komandytowe i spółki akcyjne, ale rownież jednoosobowe działalności gospodarcze. Odpowiednio zrealizowana pozwala skutecznie skorygować błędy w zarządzaniu, obrać skuteczną strategię inwestycyjną i zwiększyć przychody.
Dane potrzebne do wykonania analizy rentowności
Aby wykonać analizę rentowności, potrzebne Ci będą dane ze sprawozdania finansowego firmy, zwłaszcza z rachunku zysków i strat. To właśnie one precyzyjnie obrazują, w jaki sposób w danym okresie firma generuje wynik finansowy — zysk lub stratę.
Wskaźniki rentowności
Wskaźniki rentowności zwane również wskaźnikami zyskowności lub stopami zwrotu określają relację zysku do kapitału i pozwalają precyzyjnie określić rentowność przedsiębiorstwa na określonych płaszczyznach. Obrazują także umiejętności generowania zysków i zdolność do efektywnego lokowania nowego kapitału.
Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa
Analizę rentowności przedsiębiorstwa opartą na wskaźnikach rentowności najczęściej przeprowadza się w trzech głównych obszarach działalności firmy:
- aktywów (ROA),
- kapitału (ROE),
- sprzedaży (ROS).
Poniżej omówimy najbardziej uniwersalne wskaźniki: ROE i ROA. Przyjrzymy się bliżej także wskaźnikowi ROS, określającemu rentować kapitału własnego.
ROA — wskaźnik rentowności aktywów
(wynik finansowy / kapitał własny) x 100
Wskaźnik ROA (Return On Assets) określa wielkość zysku netto, jaki przypada na jednostkę źródeł finansowania zaangażowanych w aktywach firmy. Mówiąc prościej, wskaźnik ten obrazuje zdolność aktywów do generowania zysków. Pokazuje więc, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem. Wskaźnik rentowności aktywów zależy przede wszystkim od zysku i najczęściej wyraża się go w procentach.
ROE — wskaźnik rentowności kapitałów własnych
(wynik finansowy netto / kapitał własny) x 100
Wskaźnik ROE (Return On Equity), czyli wskaźnik rentowności kapitału własnego określa stopę zwrotu, jaką firma może uzyskać z określonej inwestycji. Jest to bardzo popularny i łatwo dostępny wskaźnik, cenny zwłaszcza dla inwestorów. Dzięki niemu dowiedzą się, jaką stopę zwrotu mogą uzyskać, inwestując w Twój biznes.
ROS — wskaźnik rentowności sprzedaży
(wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży) x 100
Wskaźnik ROS (Return On Sales), czyli wskaźnik rentowności sprzedaży przedstawia zależność pomiędzy zyskiem netto wypracowanym w całej działalności firmy a przychodami netto ze sprzedaży. Pozwala on ustalić stopę zysku, jaką przynosi dana inwestycja, np. w akcje czy udziały podmiotu gospodarczego. Wskaźnik ROS najczęściej wykorzystuje się do zobrazowania efektów finansowych uzyskanych ze sprzedaży produktów, towarów i usług. Znając wartość wskaźnika ROS, otrzymasz informacje o opłacalności sprzedaży.
Interpretacja wskaźników
Aby otrzymać przejrzysty obraz rentowności firmy, musisz nie tylko znać i rozumieć poszczególne wskaźniki, ale również poprawnie je interpretować. W kolejnych akapitach wyjaśnimy, co oznaczają wysokie i niskie wartości ROA, ROE i ROS.
Interpretacja ROA
Do wykonania kalkulacji ROA będą Ci potrzebne dane pochodzące z dwóch elementów sprawozdania finansowego: bilansu oraz rachunku zysków i strat. Najlepiej, jeśli weźmiesz pod uwagę te, pochodzące z dnia zamykającego okres sprawozdawczy, np. ostatniego dnia roku. Aby wyliczyć wartość wskaźnika ROA, wykorzystaj wzór:
(wynik finansowy / kapitał własny) x 100
Jak zinterpretować wynik?
Im wyższy poziom ROA, tym lepsza kondycja przedsiębiorstwa. Jeśli wskaźnik przyjmuje wartość ujemną, przedsiębiorstwo nie generuje zysku, ale stratę.
Warto wiedzieć: w przypadku tego wskaźnika nie istnieje pożądany zakres wartości. Aby uzyskać wnioski, wyniki należy porównywać przede wszystkim:
- z wcześniejszymi wartościami wskaźnika,
- z rezultatami, jakie osiągają najważniejsze konkurenci,
- ze średnią wartością wskaźnika w danej branży.
Firmy z najwyższym i najniższym ROA
Najwyższą rentowność aktywów osiągają spółki z rynku kapitałowego, przemysłu paliwowego, surowcowego oraz informatyki (w tym spółki gamingowe). Najniższe wartości ROA mają podmioty działające w budownictwie, ubezpieczeniach, bankowości i przemyśle drzewnym.
Interpretacja ROE
Podobnie jak w przypadku wskaźnika ROA, do wyliczenia ROE wykorzystaj dane z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Najlepiej, jeśli będą pochodzić z dnia zamykającego okres sprawozdawczy.
Aby wyliczyć wartość ROE posłuż się następującym wzorem:
(zysk netto / kapitał własny) x 100
Jak zinterpretować wynik?
Im wyższa rentowność kapitału własnego, tym lepsza sytuacja Twojej firmy. Pamiętaj jednak, że w przypadku tego wskaźnika nie istnieje optymalny poziom, obrazujący poszczególne stopnie rentowności. Rezultaty należy wiec interpretować, bazując na zmianach ROE w czasie. Jeśli wskaźnik ROE rośnie, zwiększa się także poziom finansowego bezpieczeństwa firmy i możliwości rozwoju. Wzrost oznacza także, że firma ma przewagę konkurencyjną, spowodowaną konkretnym produktem, autorską technologią czy unikalną marką.
Firmy o wysokim i niskim ROE
Oceniając rentowność przedsiębiorstwa, weź pod uwagę także inne firmy działające w tej samej branży. Na podstawie danych pochodzących z GPW możemy zaobserwować, że największą rentowność notują spółki z branży gier komputerowych, wierzytelności i biotechnologii (ponad 20%). Niskim wskaźnikiem ROE cechują się przedsiębiorstwa z branży przemysłu elektromaszynowego i telekomunikacji (5% i mniej).
Interpretacja ROS
Do wykonania kalkulacji ROS wykorzystuje się pierwszą i ostatnią pozycję rachunku zysków i strat. Wskaźnik rentowności sprzedaży netto ROS wyliczysz się na podstawie wzoru:
(wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży) x 100
Jak zinterpretować wynik?
Jak nietrudno zgadnąć, im wyższy wskaźnik ROS, tym lepsza kondycja finansowa przedsiębiorstwa. Podobnie jak w przypadku ROA i ROE, nie istnieje jednak żaden wskazany odgórnie poziom, zapewniający optymalną rentowność. Wyniki należy więc porównywać z tymi, uzyskanymi w poprzednich okresach sprawozdawczych oraz z wynikami konkurentów i przeciętnymi wartościami w danej branży. Pożądanym wynikiem są oczywiście przyrosty. Mogą one świadczyć o wzroście sprzedaży, osiąganiu atrakcyjniejszych cen i obniżaniu jednostkowych kosztów własnych. Satysfakcjonującym stanem jest również stabilne utrzymanie wskaźnika na wysokim poziomie. Spadki ROS sugerują natomiast, że koszty i zobowiązania podatkowe pochłaniają coraz większą część przychodów.
Firmy z najwyższym ROS
Wysoka wartość wskaźnika ROS cechuje przede wszystkim firmy, mające wyrobioną, dobrze znaną markę. Dzięki niej klienci są w stanie zapłacić więcej za produkty i usług. A to przekłada się na wzrost rentowności.
Analiza rentowności sposobem na wyższe zyski
Samodzielne przeprowadzenie analizy efektywności może być skomplikowane, żmudne i czasochłonne. Zwłaszcza, jeśli Twoja miłość do cyfr pozostawia wiele do życzenia. Taki proces pozwala jednak znacząco poprawić efektywność działań, podejmować lepsze decyzje finansowe i w efekcie – zwiększyć zyski. Jeśli nie masz głowy do liczb, działań i równań, nie musisz przygotowywać analizy samodzielnie. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie zlecenie tego zadania specjaliście. Dzięki temu zaoszczędzisz nie tylko czas, ale również… nerwy.
