Wykonanie sprawozdania finansowego jest zobowiązaniem niektórych jednostek. W jego skład wchodzi tzw. rachunek przepływów pieniężnych, który można wykonać na dwa różne sposoby – metodą bezpośrednią oraz pośrednią. Choć w wyniku końcowym dają dokładnie takie same wyniki, to różni je metodologia prezentacji dla działalności operacyjnej. W przypadku bezpośredniej jest nią metoda kasowa, w pośredniej stosuje się memoriałową. Poznajmy jej szczegóły.
Nie każda firma musi rok w rok wykonywać sprawozdania finansowe. Są to najczęściej takie jednostki jak:
- banki, zakłady ubezpieczeń,
- SKOK,
- jednostki działające na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi itp.,
- spółki akcyjne,
- Inne jednostki, które w poprzedzającym roku obrotowym dla sporządzenia sprawozdania zatrudniały w przeliczeniu – 50 „etatów”, suma ich aktywów na koniec roku obrotowego miała równowartość 2,5 mln euro lub przychód netto ze sprzedaży lub operacji finansowych za rok obrotowy wynosiły min. 5 mln euro (muszą być zachowane co najmniej dwa warunki),
- i inne.
Czym charakteryzuje się metoda pośrednia?
Jak już było wspomniane, w metodzie pośredniej korzysta się z zasady memoriałowej. Wygląda to tak, że wynik finansowy netto należy korygować o przychody i wydatki, które nie wpłynęły lub nie zostały spożytkowane w okresie sprawozdawczym (czyli np. szybciej, bądź później). Korygujemy je również o wydatki, które nie odnajdują odzwierciedlenia w rachunku zysków i strat. Korekty można wykonać na różne sposoby:
- Eliminacyjną – dodajemy koszty, które nie stanowiły wydatków, np. amortyzacje lub niezapłacone należności.
- Uwzględnioną – odejmujemy wydatki, które nie były kosztem w okresie sprawozdawczym.
- Eliminacyjną II – tym razem odejmując przychody, które nie mają swojego odzwierciedlenia w bilansie w postaci wzrostu należności.
- Uwzględnioną II – dodając wpływy, które nie są związane z przychodami (np. kredyty).
Każdą zmianę w bilansie środków pieniężnych traktuje się jako różnicę między pasywami, a aktywami. Dodatkowo trzeba pamiętać, aby wyłączyć z aktywów środki pieniężne – jest to podyktowane zasadą bilansową. W rezultacie oznacza to, że po stronie pasywów z plusem potraktujemy powiększenie źródeł finansowania, a z minusem odwrotną sytuację – jego pomniejszenie. Aktywa będą inaczej opisywane – minusem jest zwiększenie się, a plusem – zmniejszenie.
Działalność operacyjna, a metoda pośrednia rachunku przepływów pieniężnych
Wynik finansowy netto w przypadku działalności operacyjnej powinien być skorygowany o:
- koszty amortyzacji,
- dywidendy,
- zysk / stratę z działalności inwestycyjnej
- zmiany stanów rezerw, zapasów, należności stanów rozliczeń międzyokresowych czy zobowiązań krótkoterminowych (nie włączając w to pożyczek i kredytów)
- amortyzację
- inne.
Są to operacje, które nie noszą znamion pieniężnych lub powstają w wyniku przesunięcia operacji między jedną z dwóch pozostałych działalności (do finansowej lub inwestycyjnej), stąd robimy korektę.
Zalety metody pośredniej w rachunku przepływów pieniężnych
Metoda ta może na pierwszy rzut oka przerażać i wydawać się zbyt skomplikowana, jednak ma ona swoje zalety, które skutecznie przekonują do korzystania. Przypomnimy, że każdy kierownik jednostki samodzielnie decyduje, którą z metod wybiera, a za pośrednią przemawia:
- możliwość porównania – wynik finansowy netto, a przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej są w przedstawione w prosty i czytelny sposób,
- możliwość powiązania operacji z rachunku zysków i strat z tymi na bilansie, pozwala to na lepszą kontrolę przy tworzeniu sprawozdania,
- możliwość rozbudowy analityki takich rachunków, które przydają się w planowaniu strategicznym i podejmowaniu decyzji inwestorskich.
Ze względu na prostą metodologię, to metoda pośrednia jest częściej stosowana przy działalności operacyjnej. Osoba, która ją wykonuje ma ułatwione zadanie ze względu na unormowany wzór oraz katalog korekt.
Wolisz jednak spróbować sporządzić rachunek przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią? Tu się dowiesz, jak to zrobić!
